Orichalcum, znany również jako „miedź górska” (ὀρείχαλκος), stanowi fascynujący element starożytnej metalurgii, wspomniany w wielu antycznych źródłach, od Platona po Arystotelesa. Jego znaczenie i użycie wydają się być głęboko zakorzenione w kulturze i mitologii starożytnej Grecji, co czyni go przedmiotem wielu naukowych spekulacji i badań archeologicznych.

W 2015 roku, na dnie morza u wybrzeży miasta Gela na Sycylii, odkryto 39 sztabek metalu, które po analizie chemicznej ujawniły skład zbliżony do opisów Orichalcum. Sztabki zawierały 80% miedzi, 15-20% cynku, a także śladowe ilości niklu, ołowiu i żelaza. Odkrycie to, mające miejsce na wraku statku z okresu sprzed około 2100 lat, otworzyło nowy rozdział w badaniach nad tym tajemniczym metalem.

Znaczenie Orichalcum w starożytnej mitologii i literaturze jest niezaprzeczalne. Najbardziej znana wzmianka o tym metalu pochodzi z dialogu Platona „Kritias”, gdzie opisuje on Atlantydę jako wyspę bogatą w metale, w tym niezwykły Orichalcum, którego blask uważany był za drugi tylko po blasku złota. Również Herakles, znany bohater mitologiczny, miał legginsy wykonane z Orichalcum, podarowane mu przez boga kowalstwa, Hefajstosa. Wymieniony jest także w hymnie Homera do Afrodyty oraz w dziełach Pauzaniasza, Flawiusza Filostratusa i Józefa Flawiusza, co podkreśla znaczenie i fascynację tym metalu w starożytnej kulturze.

Opisy Strabona i Arystotelesa wskazują na proces wytwarzania Orichalcum, który polegał na przetapianiu miedzi z dodatkiem specjalnej ziemi, być może cynku, uzyskiwanego z wybrzeży Morza Czarnego. Termin orichalcum miał swoje korzenie w akadyjskim wyrażeniu „miedź górska”, co sugeruje, że produkcja mosiądzu z rud cynku i miedzi była znana w Mezopotamii już w VIII wieku p.n.e.

Odkrycie na dnie morza u wybrzeży Sycylii jest niezwykle ważne dla zrozumienia starożytnej metalurgii, procesów wydobywczych i technologii używanych w czasach antycznych. Analiza chemiczna odnalezionych sztabek sugeruje, że antyczne źródła mogły odnosić się do stopu miedzi i cynku, które wraz z innymi elementami tworzyły ten ceniony metal. Wrak statku i jego zawartość stanowią cenne źródło informacji o handlu i technologii metalurgicznej w starożytności, pozwalając na głębsze zrozumienie i docenienie wiedzy starożytnych ludzi o metalach i ich zastosowaniach.

Ponadto analiza wraku i odnalezionych sztabek może dostarczyć informacji o trasach handlowych, technologii morskiej i interakcjach kulturowych między starożytnymi cywilizacjami w basenie Morza Śródziemnego. Te wyjątkowe znaleziska uwydatniają kontynuację badań archeologicznych oraz naukowej analizy starożytnych tekstów, aby odkryć pełny obraz dziedzictwa i osiągnięć starożytnych kultur w dziedzinie metalurgii.