W Gwatemali odkryto budynki, podobne do tych, jakie wznosili starożytni Olmekowie. To dowód przemawiający za twierdzeniem, że w Mezoameryce istniała starożytna i bardzo rozwinięta cywilizacja, której spadkobiercami byli Majowie.

Odkrycie sugeruje, że Majowie ulegli wpływom kultury jakiejś innej cywilizacji.  Przyczyny upadku Majów, do czego doszło tysiąc lat temu są jednymi z największych zagadek historii. Hipotezy, co do przyczyn nagłego upadku tak rozwiniętej cywilizacji są różne, ale najpoważniejsza z nich zakłada suszę, która zupełnie zniszczyła rolnictwo i struktura społeczna upadła.

O przeszłości Majów wiemy jeszcze mniej, dlatego nowo odkryte przez archeologów piramidy, które okazały się być o kilka wieków starsze niż wszystkie inne ruiny Majów jeszcze bardziej zdezorientowały historyków. Tak zwany okres klasyczny trwający od roku 300 do 950 naszej ery jest stosunkowo dobrze poznany, ale wcześniejszy jest swoistym terra incognito.

Niektórzy badacze przeszłości Ameryki twierdza, że pierwszą zaawansowaną cywilizacją na kontynencie byli Olmekowie. Z tym nikt nie polemizuje, ale co z Majami? Założenie jest takie, że Olmekowie upadli a Majowie przejęli ich osiągnięcia. Według tych założeń w starożytności nie byli oni tak zaawansowaną cywilizacją leczy ludem prowadzącym nomadyczny tryb życia. Nowe odkrycie dokonane przez Profesora antropologii z Uniwersytetu w Arizonie, Takeshi Inomatę, dokonane w Ceibal podważa tą teorię.

[ibimage==17401==400naszerokosc==Oryginalny==self==null]

^{Widok wykopaliska na stanowisku archeologicznym A-24}

To, co wykopano tam na stanowisku A-24 zostało wybudowane około 1000 lat przed naszą erą i nie należy do znanej nam kultury. Oznacza to, że Olmekowie i poprzednicy Majów z dużym prawdopodobieństwem żyli w tym samym czasie a obie kultury wpływały na siebie poprzez sieć powiązań. Datowanie radiowęglowe próbek organicznych znalezionych na budynkach wykazało, że odkryta w Ceibal mała piramida została zbudowana około 850 roku p.n.e.

[ibimage==17399==400naszerokosc==Oryginalny==self==null]

^{Głowa Olmeków - źródło: wikipedia.org}

Powszechnie znane piramidy w La Venta stanowiące pozostałość po cywilizacji Olmeków powstały po tym, gdy istniały już piramidy w Ceibal. Innymi słowy są o 200 lat starsze od pozostałych zabytków Majów i budynków z La Venta.  W związku z tym zasadne wydaje się pytanie, kto się uczył i od kogo, bo równie prawdopodobne jest teraz, że to wcześni Majowie wywarli pewne wpływy kulturowe na Olmekach.

Historycy utonęli w sporach i zapewne potrwają one jeszcze długi czas. Może się jeszcze okazać, że dzięki nowym odkryciom w Gwatemali dowiemy się o losach ludzkości w przeszłości tak zamierzchłej, że nie sięga tam niczyja pamięć. Dobrym dowodem na to jest unikalna astronomia Majów, która mogła powstać tylko wtedy gdyby ktoś obserwował niebo nie przez setki a tysiące lat. Być może początki wielkich cywilizacji na Ziemi sięgają nawet 25 tysięcy lat. Ta wiedza powoli dociera do wszystkich, ale nie wiadomo ile jeszcze przełomowych odkryć potrzeba aby przełamać skostniały historyczny beton naukowy.